Containervervoer bij de RTM, in H0e (2015)

Jan van Mourik

Reeds in de twintiger jaren van de vorige eeuw maakte de RTM gebruik van een soort containervervoer; dit gebeurde met laadkisten die op een platte wagen werden gezet. Zo’n laadkist kon m.b.v. een hijskraan van het onderstel worden getild en vervolgens aan boord van een schip worden neergelaten om de inhoud van deze laadkist naar de eilanden te vervoeren, waar de laadkist weer op een daar ter plaatse aanwezig onderstel werd gezet. De foto's hieronder, gemaakt in 1979, laten een gerestaureerd exemplaar zien bij het RTM-museum, toen nog in Hellevoetsluis. Foto's: http://www.narrowgauge.nl/

Zo’n samengestelde goederenwagen kon dan gewoon door de stoomtram worden meegenomen naar het afleveradres. De laadkist heeft op het dak 4 takelhaken waaraan de hijskettingen van een speciaal hiervoor geconstrueerd hijsjuk worden bevestigd. Naast deze gesloten laadkist zijn er ook andere, open laadbakken geweest die op dezelfde manier werden vervoerd.

Ik heb een model gemaakt van zo'n container (destijds 'laadkist' genoemd) en een onderstel, op 9mm spoor. Hieronder de container en het onderstel in aanbouw.

Na afbouwen en schilderen ziet het er zo uit. De laadkist staat los op het onderstel en kan worden gelicht met een kraan, net zoals het voorbeeld. Ik heb een juk gemaakt met kettingen om hem te kunnen lichten:

De laadkist weegt met extra gewicht ongeveer 40 gr. en de wagen weegt ca. 15 gr. met verzwaring. Ik heb de wagen verzwaard, zodat hij niet mee opgetakeld wordt, als de laadkist in de haken hangt. De laadkist zelf is verzwaard omdat de havenkraan tenminste ca. 20 gr. aan de haak moet hebben wil de last goed zakken (anders blijft de takelketting ergens hangen!). Misschien werkt iets minder gewicht ook nog wel, maar ik had alleen maar iets van ca. 20 gr. en dat werkt correct met hijsen en zakken van de last.

Ik heb er ook een H0m (12 mm) onderstel bij gemaakt, dan kan ik hem ook gebruiken op Smeerdijk met de Artitec kraan op de kade met een meterspoor-aansluiting. Ook wil ik nog een soort van bulklast maken op een pallet o.i.d. met een zeil erover en minstens 20 gr. en 4 hijskabels/touwen. Dan kun je een lage bakwagen met lading leeg- of volladen.

Voor Mouburg heb ik een havenkraan gemaakt met aandrijving. De havenkraan bij de langssteiger is freelance gebouwd naar voorbeeld van de RTM havenkranen met stoomaandrijving, zoals die o.a. voorkwamen in de RTM-havens van Anna-Jacobapolder, Numansdorp, Hellevoetsluis, Middelharnis en Zijpe.

Hieronder is een tekening van zo’n havenkraan weergegeven. In model wordt de bovenste hijshaak niet functioneel uitgevoerd; de haak wordt via de kabel vast verbonden in het machinistenhuis. De andere hijshaak wordt beweegbaar en wordt bediend door een liertrommel in het machinistenhuis; deze liertrommel/kabelhaspel wordt via een worm op een as van onderen aangedreven.

De aandrijving van het kraanhuis gebeurt door de bodem hiervan te verdraaien. Hiertoe is op de holle rotatie-as een groot tandwiel aangebracht dat door een klein tandwiel in de vaste opstelling van de voet eveneens van onderen wordt aangedreven via een tandwielkast/reductiekast. Door de holle as loopt de as met worm die de kabeltrommel aandrijft. Zie ook figuur hieronder.

Om de toerentallen van de gebruikte elektromotoren voldoende te reduceren zijn de tandwiel reducties als volgt uitgevoerd:

De constructie wordt zodanig uitgevoerd dat de beide centrische aandrijfassen met de complete kraan kunnen worden uitgenomen (omhoog gehaald) zonder hiervoor zaken los te hoeven schroeven. De koppeling met de beide aandrijvingen wordt verkregen door het plaatsen van de kraan met de twee assen in de rotatieschacht in het vaste deel van de aandrijfunit.

De Artitec kraan op Smeerdijk tilt de container op het H0m chassis in de video van de show van Rijswijk, gemaakt door Ted in 2016, op 13 minuten 50 seconden.

Meer foto's  

Video: (spring naar 13m 50s)