Glenclachan

Glenclachan bestaat uit twee modules, die in een rechte hoek op Rae Bridge aansluiten. Het grootste deel wordt ingenomen door een tafereel met een brug en een hoog viaduct over een bergdal met een wilde rivier en watervallen. De door wind en weer geteisterde halte Glenclachan Road ligt half op het landhoofd van het hoge viaduct. Via een trap aan de achterzijde bereikt de ongelukkige reiziger de weg naar Glenclachan, een gehucht dat gewoontegetrouw in dunbevolkte gebieden op enkele kilometers afstand ligt. Op de kleine tweede module ligt een losspoortje en een steil toegangspad, met een klein huisje halverwege de helling omlaag. Het terrein loopt omhoog naar het spoor en lijkt in de achtergrond weer te dalen. Ook hier bergen en een meertje op de achtergrond, en de trein rijdt langs de 'skyline' er voor langs. De losplaats heeft een omheinde ruimte om schapen te kunnen laden en lossen, en wat opzij staat een oude goederenwagen op blokken, die ooit als postwagen heeft rondgereden maar nu in verveloze staat dienst doet als opslagplaats.

Plan van Glenclachan

Het tafereel Glenclachan ligt in een lastige hoek van de modelbaan, waar twee niveaus in elkaar overgaan en je blikveld enigszins is beperkt. Het bovenste niveau, de hoogvlakte Inverlochan Moor, blokkeert een goed vooraanzicht op het diorama. Je kunt eigenlijk maar vanuit één punt naar het tafereel kijken, zodat met het perspectief kan worden gerommeld. Naar links kijk je het dal in, in het verlengde van de rivier. Op twee niveaus kruisen spoorbruggen het dal. Het onderste baanvak buigt na de brug af naar rechts en loopt in een S-vormige route parallel aan de rivier alvorens in een tunnel te verdwijnen. De S-bocht maakt dat het dal veel langer lijkt dan het eigenlijk is. Ongeveer 15 cm hoger, bijna op ooghoogte, loopt een tweede baanvak via een gebogen viaduct op hoge pijlers over het dal. Dit viaduct is achterin het tafereel gelegen en blokkeert het uitzicht, waardoor het diepte-effect wordt vergroot. Een geschilderde achtergrondplaat sluit aan op de driedimensionale scenery. De schaduw van het viaduct valt over de aansluiting tussen de achtergrondplaat en de voorgrond.

De 'Dunalistair Mail' op het viaduct onderweg van Inverlochan naar Rae Bridge (foto Jan van Mourik).

Na korte tijd rijdt dezelfde trein op het benedenste tracé. Sinds de vorige foto heeft de trein 16 meter rond de kamer afgelegd en is daarbij 15 cm lager uitgekomen (foto Jan van Mourik).

De halte Glenclachan Road (foto Jan van Mourik).

Vissen in de rivier onder de spoorbruggen (foto Jan van Mourik).

Huisje in de wildernis (foto Jan van Mourik).

De gietijzeren brug over de weg naar Rae Bridge, met een woonwagen van 100 jaar geleden.

De steunmuren in het tracé zijn afgekeken van de Festiniog Railway in Noord-Wales en zijn een vervolg van een lange steunmuur boven Rae Bridge, bij de helling van het voormalige kabelspoor. Ze zijn op dezelfde wijze uitgevoerd als de landhoofden en pijlers van de bruggen. Het hoge viaduct is gebaseerd op een brugtype, dat tijdens de aanleg van de Great Western Railway in het midden van de 19e eeuw op grote schaal werd gebruikt in het zuidwesten van Engeland. Het houten brugdek werd gedragen door een waaierconstructie van gelaagd opgebouwde balken. De constructie was bedoeld als noodbrug totdat een permanent stenen viaduct kon worden gefinancierd. In een aantal gevallen is er van een reconstructie niets gekomen en bleef de houten brug nog tot rond 1930 dienst doen. Een en ander pleit wel voor de 'tijdelijke' constructies van toen... Een soortgelijk viaduct, echter van primitiever constructie, stond jarenlang tussen twee gedeelten van de leisteenmijn van de Welsh Slate Company in Blaenau Ffestiniog in Noord-Wales. Hierover waren echter mijnspoortjes gelegd met een spoorwijdte van twee voet.

De kleine spoorbrug over de weg naar Glenclachan is gebaseerd op een gietijzeren brug van de Festiniog Railway vlakbij het station Tan-y-Bwlch. Over de weg onder de brug rijdt een woonwagen van het type dat in vroeger dagen in zwang was bij de Britse en Ierse 'Travellers' (woonwagenbewoners). De watertank van Glenclachan Road is al in 1974 gebouwd ergens op zee in Indonesië. De oude rijtuigbak die als wachtkamer dienst doet is een mislukte poging om een rijtuig met een hoge uitkijkkoepel te maken. Het plastic dak trok krom en het rijtuig werd snel buiten dienst gesteld. Met een kachelpijp en wat grijze verf werd het een prima wachtruimte voor Glenclachan Road.

Korte reizigerstrein op de onderste brug.

Door gezichtsbedrog lijkt het dal veel dieper dan het eigenlijk is.

Het dal is ongeveer 60 centimeter diep.

Goederentrein bij de losplaats.

De andere uitgang van de tunnel onder Creag Dhubh.

De kolentrein mindert vaart voor het inrijsein van Rae Bridge.

Stel je voor...

Direct na vertrek uit Rae Bridge richting Craigcorrie duikt de trein in de tunnel onder Creag Dhubh en moeten de ramen dicht, want de loc moet behoorlijk werken in een krappe boog en een steile helling. Na een kort verblijf in de duisternis komen we terecht in een ruig berglandschap. Het spoor gaat over een brug en volgt een schuimende rivier, terwijl de felle uitlaatslagen van de nog steeds klimmende loc bijna verloren gaan in het geraas van het water in de diepte. Na nog een tunnel moeten we alweer klimmen, en enkele kilometers lang volgen we de contouren van een berghelling. De lijn wordt nu vlakker, we passeren de ruïne van het ketelhuis van het oude kabelspoor en een losspoor, en komen tot stilstand aan de rand van het diepe ravijn van Glenclachan, bij een watertank en een oud rijtuig opgeblokt op een laag perronnetje. Na een korte stop brengt de loc de trein moeizaam in beweging tegen de helling van het grote viaduct waarmee we het ravijn kruisen. We kijken nu van grote hoogte neer op de rivier en kunnen in de verte Rae Bridge zien, waar we een halfuur eerder zijn vertrokken. Dan is de trein over het viaduct heen en rijden we op Inverlochan Moor.

Klassieke foto van loc 'Maid of the Loch' met de drieasser op de lage brug in het dal uit 1985.

Close-up van het opgeblokte rijtuig op het perron van Glenclachan Road.